Hoe bescherm ik mijn personeel?

Of ze nu 10 of 5.000 werknemers in dienst hebben, bedrijven zijn verplicht om te zorgen voor het welzijn, de gezondheid en de veiligheid van hun personeel. Nu het coronavirus zich geleidelijk verspreidt in België, moeten werkgevers preventieve maatregelen nemen. "Op basis van de wet van 4 augustus 1996 en de codex over het welzijn op het werk heeft de werkgever zeer zware verplichtingen op het gebied van preventie en risicobeoordeling," waarschuwt Christophe Delmarcelle, advocaat gespecialiseerd in sociaal recht bij het kantoor DKW. "Het niet naleven van deze verplichtingen kan leiden tot strafrechtelijke sancties en civiele aansprakelijkheid."

Hygiëne op de werkplek

De meeste grote bedrijven hebben inmiddels al maatregelen genomen. Dit varieert van het ophangen van instructies (zoals handen wassen) en het beschikbaar stellen van desinfecterende gels tot het toepassen van specifieke hygiënemaatregelen. Bij Engie, bijvoorbeeld, "is de frequentie van het schoonmaken van gemeenschappelijke ruimtes, koffieruimtes, deurklinken en liftknoppen verhoogd," legt Anne-Sophie Hugé, woordvoerder van Engie in België, uit. "Daarnaast hebben we in onze gebouwen ervoor gezorgd dat de ventilatie is aangepast, zodat deze werkt met verse lucht en niet met omgevingslucht." Dit zijn concrete acties die de meeste bedrijven gemakkelijk kunnen implementeren.

Bij BNP Paribas Fortis (waar begin deze week een geval van coronavirus werd vastgesteld) is sinds het begin van de epidemie een beleid gecommuniceerd. Een van de maatregelen is het beperken van bijeenkomsten. "Vergaderingen moeten zoveel mogelijk op afstand worden gehouden, verplaatsingen tussen gebouwen moeten worden vermeden, en fysieke bijeenkomsten van meer dan 10 personen, waarvan meer dan twee uit het buitenland komen, moeten worden geannuleerd of op afstand worden gehouden," staat te lezen in een memo van de bank. Dit maakt deel uit van de wettelijk verplichte voorzorgsmaatregelen, zoals het beschikbaar stellen van beschermingsmiddelen zoals maskers, overalls, zeep, enz.

Beperkte reizen

In alle bedrijven worden internationale reizen strikt beperkt. "Alle zakelijke reizen van of naar China en risicogebieden worden opgeschort", aldus de woordvoerder van Engie. Ook Italië en Frankrijk worden hierbij vermeld.

Bij Tapptic, een kleinere groep dan Engie, "hebben we ook alle reizen 'on hold' gezet," vertelt CEO Alexandre de Saedeleer. "Of het nu gaat om reizen tussen de verschillende entiteiten van de groep of naar klanten. Het is geen paniek, mensen blijven naar het werk komen, maar we nemen een verantwoorde houding aan. We moeten niet de ogen sluiten: reizen en in luchthavens zijn, is vandaag de dag geen goed idee. We willen niet dat Tapptic risico's neemt voor de werknemers. We moeten een beschermende houding aannemen."

Quarantaines en thuiswerken

Het bureau, gespecialiseerd in mobiele apps, heeft het aantal dagen telewerken per week verhoogd van twee naar drie voor haar personeel. Een praktijk die de meeste bedrijven ongetwijfeld hebben besloten te vergemakkelijken, of zelfs aan te moedigen. Dit is gemakkelijk voor banen die dat mogelijk maken en voor zover het bedrijf de juiste tools voor afstandswerk en samenwerking heeft geïmplementeerd.

Dit begint uiteraard met de mensen die "blootgesteld" zijn. Bij BNP Paribas Fortis bijvoorbeeld moeten medewerkers die terugkeren uit een risicogebied minimaal 14 kalenderdagen wachten voordat ze terug naar kantoor mogen. "In overleg met hun manager kunnen medewerkers gedurende deze periode op afstand werken", geven de verantwoordelijken van de bank aan. Zelfs als hun functie niet geregistreerd is als geschikt voor telewerken, kan de manager "incidenteel telewerken" toestaan door specifieke taken toe te wijzen die thuis uitgevoerd kunnen worden. Medewerkers hebben ook de mogelijkheid om één of meerdere dagen verlof of recuperatie op te nemen. Als geen van deze opties mogelijk is, moet de manager dit melden bij de HR-afdeling. Er zal een passende oplossing worden gezocht met behoud van salaris. Medewerkers die thuis moeten blijven maar niet over hun professionele laptop beschikken, kunnen contact opnemen met hun manager, die de nodige stappen zal ondernemen om de laptop thuis te leveren.

In principe, "de werkgever kan de toegang tot de werkplek weigeren aan werknemers op basis van vermoedens of symptomen", verduidelijkt advocaat Christophe Delmarcelle, "maar een dergelijke weigering kan leiden tot een contractbreuk, zelfs met behoud van de beloning. Het is dus beter om met de werknemers overeen te komen om thuis te werken (bijvoorbeeld incidenteel telewerk) of een betaalde quarantaine."

Maar wat gebeurt er met de betaling van het salaris van een werknemer in quarantaine (die niet thuiswerkt)? "Als de werknemer ziek is, moet de werkgever enkel het gewaarborgde salaris betalen (voor één maand)", antwoordt de sociaal-juridische advocaat. "Als de werknemer niet ziek is en er geen verplichte quarantainemaatregelen van de staat zijn, moet de werkgever het salaris blijven betalen. Ten slotte, als er een verplichte quarantaine is, komt de werkloosheidsverzekering in werking."

Wat de werkgever niet kan doen

Gezien de situatie vermenigvuldigen veel bedrijven initiatieven om hun teams en klanten te beschermen. Maar niet alles is toegestaan. Zo kan de werkgever volgens Christophe Delmarcelle "op basis van de wet van 23 januari 2003 geen medisch onderzoek (biologisch of genetisch) opleggen, behalve voor veiligheids- of bewakingsfuncties. In elk geval is enkel de preventieadviseur of de arbeidsarts bevoegd om onderzoeken uit te voeren. Evenzo kan de werkgever geen temperatuurcontrole opleggen voordat hij het bedrijf betreedt. Maar hij kan de werknemer vragen om zelf zijn temperatuur op te nemen als voorwaarde voor de toegang tot het terrein of de preventieadviseur vragen om deze op te leggen als hij dat nodig acht. Het is nuttig om de werknemer eraan te herinneren dat hij of zij de verplichting heeft om niets te doen dat zijn of haar collega's, de werkgever of derden in gevaar kan brengen.