"Ghosn-zaak": Is het mogelijk om een werknemer om een ernstige reden te ontslaan op basis van gebeurtenissen in hun privéleven? Eindigt het contract automatisch bij arrestatie?

Wat nu de "zaak Carlos Ghosn" is, maakt de krantenkoppen en roept de vraag op of een werknemer, zoals de heer Ghosn, aangeklaagd zou worden voor fraude of zelfs preventief zou worden gearresteerd.

Een privézaak kan een ernstige reden zijn als het het vertrouwen van de werkgever aantast.

Wat betreft ontslag om dringende redenen, wordt in het arbeidsrecht elke fout die zo ernstig is dat het de voortzetting van de arbeidsrelatie onmiddellijk onmogelijk maakt, beschouwd als een ernstige reden vanwege het totale verlies van vertrouwen van de werkgever in zijn werknemer. Sinds een uitspraak van het Hof van Cassatie in 1987 erkent de rechtspraak dat privéhandelingen, wanneer deze het vertrouwen van de werkgever in gevaar brengen, een dringende reden kunnen vormen.

De situatie moet dus concreet worden beoordeeld, wat zowel afhangt van de verweten feiten als van de positie van de werknemer en de context van het bedrijf. Het moet worden nagegaan of het foutieve privégedrag een impact heeft op de voortzetting van de arbeidsrelatie en of deze impact voldoende groot is om de professionele samenwerking definitief en onmiddellijk onmogelijk te maken.

Concreet zal fraude meestal een ernstige reden zijn voor een CEO, een commercieel of financieel directeur, aangezien de werkgever volledig vertrouwen in hen moet hebben, niet te vergeten hun rol als "vitaminen" van het bedrijf.

Bepaalde privéfeiten rechtvaardigen een ontslag om dringende reden alleen als ze direct verband houden met een specifieke functie. Fiscale fraude (of ondoordachte openbare verklaringen) kan bijvoorbeeld duidelijk een ernstige reden zijn voor een directeur zoals een CEO of een financieel directeur vanwege de hoge mate van autonomie en vertrouwen die zij genieten, wat impliciet inhoudt dat zij onberispelijk moeten zijn. Het voorbeeldfunctie binnen het bedrijf, maar ook een representatieve rol naar buiten toe, zoals voor een communicatieverantwoordelijke die het imago van het bedrijf vertegenwoordigt, kan ook rechtvaardigen dat het vertrouwen van de werkgever wordt aangetast door fraude. Het is echter niet zeker of dit voldoende zou zijn voor een arbeider die op machines werkt of een ondergeschikte werknemer zonder echte autonomie, voor wie de vertrouwensverwachtingen van de werkgever minder hoog zullen zijn.

Andere privéfeiten kunnen, gezien hun extreme ernst, een ontslag om dringende reden rechtvaardigen, ongeacht de functie van de werknemer. Dit zou bijvoorbeeld het geval kunnen zijn bij feiten zoals immoreel gedrag, verkrachting, pedofilie, moord, drugshandel of moordpoging, enz. De rechtspraak biedt talrijke voorbeelden.

Maar het moet wel worden bewezen!

Het is echter noodzakelijk dat deze feiten worden vastgesteld, aangezien de werkgever de bewijslast draagt. Gezien de onschuldpresumptie, zou alleen de aanklacht tegen de werknemer of zelfs zijn voorlopige hechtenis, bij gebrek aan andere externe bewijzen - met name een bekentenis of erkenning - niet voldoende kunnen zijn.

Voorlopige hechtenis en opschorting van het contract

Dit roept de vraag op wat er met het contract gebeurt tijdens de voorlopige hechtenis. Voorlopige hechtenis wordt rechtstreeks genoemd in de wet van 3 juli 1978 (artikel 28, 5°) als een geval van opschorting van de arbeidsovereenkomst. Wanneer de hechtenis echter definitief wordt, dat wil zeggen bij veroordeling, kan de werkgever die geen dringende reden heeft genoemd, beweren dat het contract van rechtswege eindigt zonder enige schadevergoeding wegens overmacht.